Onderwijskwaliteit en kwaliteitszorg

In deze paragraaf beschrijven we wat we verstaan onder onderwijskwaliteit, hoe we zicht hebben op de onderwijskwaliteit, hoe we daarop sturen en hoe we verantwoording afleggen over deze kwaliteit. In deze paragraaf beschrijven we tevens kort de stand van zaken met betrekking tot de doelen in ons nieuwe strategisch beleidsplan 2024-2028.

Zo definieert het bestuur onderwijskwaliteit

Het kwaliteitszorgsysteem van Signum is verantwoord en beschreven in ‘Als kwaliteit de bedoeling is’. De eerste versie van dit beleidsdocument werd in 2018 opgesteld en in 2023 op basis van evaluatie bijgesteld. In datzelfde jaar hebben we het Kwaliteitskader voor Signumscholen ontwikkeld en vastgesteld. Dit kader beschrijft de eisen van basiskwaliteit die Signum aan haar scholen stelt en geeft nadere criteria om ook aanvullende ambities van de school aan te kunnen toetsen. Het kwaliteitskader wordt jaarlijks geactualiseerd. 

Uiteraard omvat het kwaliteitskader de eisen die de onderwijsinspectie aan scholen stelt. Signum maakt daarbij een onderscheid tussen concrete eisen die aan het onderwijsproces worden gesteld en voorwaardelijke kwaliteit om het onderwijsproces goed te kunnen vormgeven. Deze eisen zijn weergegeven in een viertal proces- en resultaatgebieden en in een zestal capaciteiten. Binnen deze proces- en resultaatgebieden en capaciteiten worden kwaliteitsaspecten benoemd die in onze scholen zichtbaar worden in leesbaar beleid, merkbaar gedag of meetbare resultaten. Onderstaande figuur geeft de 10 onderdelen van het Kwaliteitskader voor Signumscholen weer. 

Vanuit de decentrale filosofie hebben Signumscholen veel regelruimte om zelf hun onderwijsbeleid te bepalen. Zij doen dit op basis van populatiekenmerken in hun school. De gemeenschappelijke richting van het beleid van onze scholen is vervat in ons strategisch beleid. In het voorjaar van 2024 kwam een nieuw strategisch beleidsplan tot stand. Dit plan is voor een groot deel voortzetting van beleid uit de voorgaande beleidsplanperiode. Signum wil vanuit ‘de bedoeling’ werken. Het nieuwe beleid verbindt onze scholen – net als in het vorige beleid - op de gezamenlijke ambitie om impact te maken op de ontwikkeling van kinderen, de ontwikkeling van personeel en de ontwikkeling van de samenwerking. Om meer focus aan te brengen hebben we het aantal gezamenlijke ontwikkelvraagstukken (wicked problems) teruggebracht van negen naar zes. In de nieuwe rubrics die bij deze vraagstukken werden ontwikkeld is een helder onderscheid gemaakt tussen basiskwaliteit en drie ambitieniveau’s: volgend, vormgevend of voorlopend. Deze nieuwe niveau-indeling van de rubrics moet scholen helpen om duidelijker en concreter in beeld te brengen waar onderhoud aan de basis nodig is en hoe ver de ambitie van de verbeter- of verandervoornemens van een school reikt. 

Nieuw in het strategisch beleid zijn de ‘kindvragen’ die bij ieder wicked problem zijn geformuleerd. Deze vragen zijn bedoeld om de dialoog over beleid niet alleen met medezeggenschapsraden, maar ook met de kinderen in onze scholen te stimuleren. In deze beleidsperiode wil Signum kinderen ook op stichtingsniveau betrekken bij de dialoog over onderwijskwaliteit. In aanvulling op de kinderraden op schoolniveau is er ook een Signum kinderraad samengesteld, die zich samen met het CvB twee keer per jaar buigt over een concreet beleidsvraagstuk. In najaar 2024 gaven de kinderen input voor het versterken van bewegingsonderwijs op onze scholen. Een thema waaraan zij bij de ontwikkeling van het strategisch beleid zelf aangaven veel waarde te hechten.

Nadat de contouren van het nieuwe beleid zichtbaar werden en de nieuwe rubrics gereed waren, gebruikten de scholen deze nieuwe rubrics bij de ontwikkeling van hun schoolplannen. Schoolplannen beschrijven het staande onderwijs-, personeels- en kwaliteitsbeleid en geven de geplande ontwikkelrichting voor de komende vier jaar weer. 

Doelen en resultaten

Via de schoolplannen beschikken alle scholen over concrete beleidsdoelen die zijn afgeleid van of gerelateerd aan het strategisch beleid van Signum. Iedere school werkt in haar schoolplan namelijk aan onderstaande ‘wicked problems’ die met betrekking tot onderwijs en kwaliteit in ons strategisch beleid zijn opgenomen: 

OVERIGE ONTWIKKELINGEN
In 2024 leek er meer duidelijkheid te ontstaan over de inrichting van een inclusieve voorziening in de Bommelerwaard. Na een consultatieronde door Signum kozen de schoolbesturen in de Bommelerwaard en de bestuurder van het samenwerkingsverband voor een scenario waarin SBO De Toermalijn op termijn zou fuseren met basisschool De Leijboom in Zaltbommel. Na opstart en communicatie van het fusieonderzoek en net voor het tekenen van de intentieverklaring liet het samenwerkingsverband schriftelijk weten het fusieonderzoek bij nader inzien toch niet te steunen. Hiermee wordt de lange periode van onzekerheid met betrekking tot de toekomst van De Toermalijn verlengd en onderdeel van het ondersteuningsplan 2026-2030. Voor Signum blijft het belangrijk dat kinderen met een zware ondersteuningsbehoefte thuisnabij kunnen worden opgevangen.

TOEKOMSTIGE ONTWIKKELINGEN
De nabije toekomst vraagt van Signum en haar scholen om duidelijke keuzes en prioritering op het gebied van onderwijs en kwaliteit. Met laatste bestedingen van NPO-gelden en het aflopen van subsidies als School & Omgeving of Verbetering basisvaardigheden is de realiteit dat er vooralsnog geen extra structurele middelen naar het basisonderwijs zullen vloeien. De komende jaren is er minder te besteden. Het is belangrijk om de dalende trend in het ziekteverzuim vast te houden, maar ook om goed te kijken naar bovenschoolse uitgaven en afdrachten.

Een tweede ontwikkeling betreft de verschuiving van aandacht in het inspectietoezicht, van bestuursniveau naar schoolniveau. Met de invoering van steekproefonderzoeken laat de onderwijsinspectie zien dat het belangrijk is om continu te voldoen aan alle standaarden van het onderzoekskader. De focus wordt daarmee verbreed. In de risicomonitoring blijft de focus vooral gericht op de eindopbrengsten, maar vanuit de steekproeven kunnen ook andere aspecten van onderwijskwaliteit als onvoldoende worden beoordeeld, of herstelopdrachten worden geformuleerd. 

ONDERWIJSRESULTATEN
De resultaten van de doorstroomtoets 2024 vielen enigszins tegen. Voor een deel was dit al duidelijk vanuit de forecast die onze scholen jaarlijks afgeven. Ook daar werd al zichtbaar dat de onderwijsresultaten op veel scholen onder druk staan. Het uitstromende cohort in 2024 heeft door de Coronacrisis effectieve onderwijstijd gemist, maar heeft ook kunnen profiteren van extra (intensief) aanbod door de inzet van NPO-gelden. Het niveau van eindopbrengsten lag desondanks toch lager dan in voorgaande jaren. Opvallend veel scholen hadden lage scores op taalverzorging.
 
De werkwijze waarin KIO met topic clock gesprekken de opbrengsten nader analyseert, hebben we verder aangescherpt. Ieder vakgebied waarop een school 15% meer onder het landelijk gemiddelde scoorde werd aan een nader onderzoek onderworpen. In totaal voerden we vier gesprekken over begrijpend lezen, zeven gesprekken over rekenen/ wiskunde en elf gesprekken over taalverzorging.
 
Uiteindelijk leidde dit ertoe dat zeven scholen een interne herstelopdracht kregen van het CvB. Vier scholen belandden met hun eindopbrengsten onder de signaleringswaarde van de inspectie. Het reeds geplande risico-onderzoek op Campus aan De Lanen is in 2024 door de inspectie uitgevoerd.

Onderwijs aan nieuwkomers

In september 2024 ging de Taalschool in ’s-Hertogenbosch van start. Basisschool Boon, waar al twee nieuwkomersgroepen draaiden, werd één van de twee centrale opvangplekken voor nieuwkomers. Vanaf september wordt onderwijs gegeven in een viertal groepen met een omvang van 15 tot 18 kinderen.

In de Taalschool is hard gewerkt om kinderen in beeld te brengen en hen een goed basisaanbod te bieden. In samenwerking met de gemeente wordt gewerkt aan een plan waarin ook de organisatie van diagnostiek en psychosociale zorg wordt geregeld. In 2025 verwacht de Taalschool een eerste oriënterend gesprek met de onderwijsinspectie.

INTERNATIONALISERING
Leerkrachtmobiliteit was in 2024 de belangrijkste vorm van internationalisering. Ook dit jaar kozen enkele Signumscholen voor de mogelijkheid om buiten de landsgrenzen kennis op te doen. Zo ging het gehele team van Campus aan De Lanen op studiereis naar Zweden om de mogelijkheden van outdoor learning te verkennen. Een tweetal directeuren nam deel aan een studiereis naar Boston, om daar het werk van de essential schools nader te bekijken en in het kader van hun schoolleidersopleiding gingen enkele medewerkers op bezoek bij onderwijswetenschapper Elma Harris in Bristol (VK). Ook vermeldenswaardig is het inkomende bezoek van een groep van 24 Sloveense directeuren. Zij bezochten o.a. BBS De Haren en keken daar naar gelijke kansen, innovatie en leiderschap.

Onderzoek

Vanuit ons strategisch beleid propageren we bij Signum een onderzoeksmatige aanpak in het verbeterbeleid. Het expertisepunt Onderzoeksmatige cultuur begeleidde enkele scholen op dit punt. Ook in onze academische opleidingsscholen zien we dat pabostudenten hun bacheloronderzoek richten op kwaliteitsvraagstukken in onze scholen. Ook in de toekomst, waarin de POS-subsidie overgaat in de Onderwijsregio's, wil Signum deze onderzoeksmatige insteek behouden.

Ook in projecten zien we in toenemende mate een meer onderzoeksmatige en datagedreven aanpak. Het stedelijke project Hoogbegaafdheid, waarvan Signum penvoerder is, is hiervan een voorbeeld. Ook in het stedelijke PO-VO project werkt Signum samen met andere besturen om tot een meer datagedreven aanpak van de overgang PO-VO te komen. Dit project moet vanaf 2025 concrete resultaten gaan opleveren voor onze scholen. Daarnaast werkt Signum mee aan wetenschappelijk onderzoek en kennisdisseminatie. Op het gebied van hoogbegaafdheid (HB) werken twee scholen aan praktijkgericht onderzoek in de onderwijswerkplaats POINT 073.

Vanuit het Partnerschap Opleiden in de School (POS) werd met Fontys en enkele andere schoolbesturen uit de regio een onderzoeksaanvraag ingediend bij het NRO. Onder de titel ‘Onderzoeksmatig samenwerken aan het verbeteren van taal-leesonderwijs' wil het partnerschap onderzoek doen naar de werking van professioneel leren en een innovatieteam-aanpak op dit gebied. In 2025 volgt uitspraak over de toekenning. 

Inspectie van het Onderwijs

Er vond een tweetal inspectiebezoeken plaats. Basisschool De Haren werd bezocht in het kader van een Steekproef Kwaliteitsonderzoek. Dit onderzoek kwam op een spannend moment, aangezien de rekenopbrengsten op het moment van visitatie erg onder druk stonden. De school werd desondanks beoordeeld met voldoendes en kreeg complimenten voor de wijze waarop zij in interactie met partners in de wijk vorm geeft aan haar burgerschapsopdracht.

Campus aan De Lanen werd gevisiteerd in het kader van een risico-onderzoek. Helaas leidde dit onderzoek tot het oordeel onvoldoende op de standaarden OR1 (resultaten) en SKA1 (kwaliteit: visie, ambitie, doelen). Waar het aanbod en het leerklimaat als voldoende werden beoordeeld, was de inspectie van mening dat het aanbod meer plannend moet worden vormgegeven. De rapporten van beide scholen bevatten herstelopdrachten waarop de directeuren van beide scholen een planmatige verbeteraanpak hebben opgestart, die nauwlettend wordt gevolgd. Naar verwachting kunnen beide herstelopdrachten in 2025 worden afgerond.

VISITATIE
Tijdens dit verslagjaar heeft er geen bestuurlijke visitatie plaatsgevonden. De laatste bestuurlijke visitatie van de onderwijsinspectie vond plaats in 2018. De onderwijsinspectie verlegt haar risicomonitoring van bestuurlijk niveau weer meer naar schoolniveau.
 
Het CvB heeft een zelfevaluatie uitgevoerd op basis van de bestuursstandaarden uit het inspectiekader. Deze zelfevaluatie is besproken met de regiegroep Onderwijs en Kwaliteit en het MT. Het CvB is tevreden over de wijze waarop de interne kwaliteitszorg en de kwaliteitscultuur in de afgelopen jaren zijn verstevigd. De zelfevaluatie liet verder het belang zien van de ingezette investeringen in professionalisering. Het uitbouwen van de Signumacademie blijft vanuit dit perspectief een belangrijke en noodzakelijke activiteit. Een ander inzicht is dat we de opvolging van interne herstelopdrachten die aan scholen worden gegeven beter mogen formaliseren.

Sociale veiligheid

Alle Signumscholen beschikken over een actueel en adequaat veiligheidsbeleid. Vanuit de decentrale besturingsfilosofie geeft iedere school op eigen wijze passend invulling aan deze wettelijke verplichting. Bij de jaarlijkse schoolbezoeken CvB/KIO wordt getoetst of het schoolbeleid voldoet.

De verplichte monitoring van ervaren veiligheid door leerlingen is opgenomen in het jaarlijkse Signum tevredenheidsonderzoek. Via een vragenlijst geven alle kinderen in groep 6, 7 en 8 van onze scholen ons inzicht in hun veiligheidsbeleving. Hoe de veiligheid op onze scholen wordt ervaren, verschilt van school tot school. En daar waar deze ervaren veiligheid lager scoort zien we verschillen op groepsniveau. Dit was aanleiding om een themamiddag op het DO te gebruiken om met behulp van visgraatdiagrammen problematiek met betrekking tot sociale veiligheid in kaart te brengen.

In 2025 voert afdeling KIO een analyse uit of de door kinderen ervaren sociale veiligheid is verbeterd, en welke aanvullende vervolgmaatregelen eventueel nodig zijn. 

Doelen en resultaten

De ambitie van Signum zoals opgenomen in het strategisch beleidsplan 2024-2028 is als volgt:

‘Vitaal en met plezier werken in het onderwijs, daar gaat het om. Signum wil een organisatie zijn waar medewerkers graag werken omdat ze worden gewaardeerd en gezien. We benutten optimaal de kwaliteiten van onze medewerkers en we vinden het belangrijk dat zij zich blijven ontwikkelen.’

In onze werkwijze staat het thema vitaliteit centraal: daarmee bedoelen we alles wat te maken heeft met gezondheid, duurzame inzetbaarheid en werkbeleving. De uitdagingen op de arbeidsmarkt vragen daarnaast specifiek onze aandacht.

Onderstaand is een uitwerking opgenomen van de onderdelen waarvoor we in 2024 aandacht hebben gehad en die bijdragen aan de beschreven ambitie.

Lerarentekort en professionele ontwikkeling

Omgaan met de personeelstekorten blijft een van de belangrijkste uitdagingen voor Signum. Alle scholen hebben er in meer of in mindere mate mee te maken. Vooral bij vervangingsvraagstukken is de uitdaging groot. In heel Nederland heeft het primair onderwijs te kampen met een tekort aan bevoegde leerkrachten. Vanuit de formatiegesprekken wordt er een aantal jaren vooruit gekeken, daarbij houden we rekening met natuurlijk verloop (pensioen) en de ontwikkeling van de leerlingaantallen over meerdere jaren. Om nieuwe medewerkers te vinden zetten we als Signum in op zichtbaarheid in de markt en op werving. Daarnaast investeren we in trajecten die opleiden tot leerkracht.

Aanpak verzuim

Het verzuim bij Signum is gedaald van 8,7% in 2022 naar 6,87 % in 2023 naar 5,67% in 2024. De daling is het resultaat van het nieuwe verzuimbeleid en de acties uit het vitaliteitsplan. 

In het jaar 2022 hebben we vooral ingezet op een curatieve aanpak waarmee we het verzuim hebben laten dalen. In 2023 lag de focus op een preventieve aanpak om het verzuim laag te houden en waar mogelijk verzuim te voorkomen, wat wederom heeft geresulteerd in succesvolle resultaten. Afgelopen jaar hebben we aandacht besteed aan het inbedden van de nieuwe werkwijze en processen omtrent verzuimbegeleiding in de organisatie. Dit hebben we gedaan door van de interventies die zijn ingezet en die hebben bijgedragen aan het succes te herhalen, zoals de schoolbezoeken vanuit de arbodienst en HR. Daarnaast hebben we de basistraining verzuim die we eerder voor alle directeuren organiseerden ook voor de MT leden van de scholen verzorgd, zodat ook zij nu handvatten hebben om goede begeleiding te kunnen bieden.

Samenwerking in onderwijsregio

Voorheen was er de RAP regio. Deze is eind 2023 opgeheven. Inmiddels bestaan er onderwijsregio's, Signum is aangesloten bij de onderwijsregio tussen Bommel en Dommel waarin 20 besturen zijn vertegenwoordigd. De onderwijsregio gaat zich inspannen voor zowel het aantrekken, binden en boeien van medewerkers binnen het primair onderwijs als het aantrekken van studenten voor de pabo. 

Binnen de onderwijsregio tussen Bommel en Dommel is een projectplan opgesteld. Vier werkgroepen zijn actief om regionaal op onderwerp zaken te onderzoeken en uiteindelijk kaders en eindproducten op te leveren:

1. Werven/Matchen 

2. Begeleiden 

3. Opleiden/Professionaliseren 

4. Onderwijsloket

In de afgelopen 2 jaar (bekostigd door de RAP subsidie) is het platform www.primairvoorjou.nl ontwikkeld. Mensen die geïnteresseerd zijn om de overstap te maken naar het onderwijs of naar een ander schoolbestuur kunnen daar alle informatie vinden met betrekking tot zij-instroom en werk. Het platform wordt binnen de onderwijsregio verder geoptimaliseerd vanuit de werkgroep Onderwijsloket. De website van Primair voor Jou wordt momenteel omgebouwd tot ‘Onderwijsloket Primair voor Jou’ en er worden nieuwe besturen aan toegevoegd die onderdeel zijn van onze onderwijsregio. De oplevering zal medio september 2025 plaatsvinden. Naast deze website is er een nieuwe campagne opgezet, www.ikbentoekomstmaker.nl, die zich als het zusje van primair voor jou meer richt op het enthousiasmeren van scholieren voor een baan in het onderwijs. 

Zaken in het afgelopen jaar met personele betekenis

In 2024 is er onderzoek gedaan naar de mogelijke fusie tussen twee scholen van Signum, KC Westerbreedte en De Kruisboelijn. De fusie zal in augustus 2025 geëffectueerd worden. Alle medewerkers van beide scholen kunnen komend schooljaar mee over naar de fusieschool.

Uitkeringen na ontslag

Signum hanteert een actief beleid om zo veel mogelijk te voorkomen dat medewerkers na ontslag in de WW komen. Het doel is om zoveel mogelijk medewerkers van werk naar werk te begeleiden en een eventuele WW-periode zo kort mogelijk te laten zijn. Door deze inzet kent Signum al jaren een zeer minimale instroom in de WW. In 2021, 2022 en 2023 was er helemaal geen instroom, in 2024 hadden we een instroom in de WW van 2 medewerkers.

Regeling bijzondere bekostiging professionalisering en begeleiding starters en schoolleiders

De middelen zijn verdeeld over de scholen en er is 16,5% afgedragen naar bovenschool (Signumbreed). Starters worden begeleid door de Signumcoaches door middel van groepsbijeenkomsten, een-op-eengesprekken en intervisiebijeenkomsten.

De middelen die zijn verdeeld over de scholen worden gebruikt voor scholings- en professionaliseringskosten. In de jaarplannen van de scholen vermelden zij waarvoor ze de middelen op hun school precies inzetten. Zowel in de kaderbrief als in het bestuursformatieplan wordt deze bekostiging beschreven. Beide documenten worden ter instemming aan de GMR voorgelegd.



Strategisch personeelsbeleid

Het personeelsbeleid sluit aan op het meerjarige strategisch beleidsplan. Nieuw beleid moet bijdragen aan de resultaatgebieden in het strategisch beleidsplan, dit geldt ook voor beleid dat geëvalueerd wordt. Binnen de stafafdelingen zijn de jaarplannen op elkaar afgestemd voor integraliteit en focus. Nieuw HR-beleid wordt voorbereid of getoetst in de regiegroep HR, die bestaat uit een afvaardiging van het schoolleidersteam (9) en het hoofd HR. Daarna gaat het langs de diverse gremia waarna het definitief wordt vastgesteld als beleid.

In de monitoringsgesprekken wordt tweemaal per jaar integraal naar de onderwijskwaliteit van al onze scholen gekeken. Ook de kerncijfers met betrekking tot verzuim en formatie worden hierin betrokken. Vooral het kwalitatieve gesprek over de draagkracht en draaglast van onderwijsteams is helpend om te komen tot een goede beleidsprioritering en leidt tot leren tussen medewerkers in onze scholen, ook in relatie tot teamontwikkeling en het vergroten van werktevredenheid en vitaliteit.  

Schoolleiders zetten hun expertleerkrachten (LC) in op het benodigde specialisme of promoveren talentvolle groepsleraren (LB). De verhouding LB/LC wordt kritischer bekeken door HR tijdens de formatiegesprekken, ook vanwege aanscherping van de promotieregeling. Inhuur van externen voor specialismes is onder de loep genomen vanuit de vraag of wij zelf medewerkers in huis hebben die dit kunnen. Eigen talent ontwikkelen en benutten zorgt immers voor meer werkplezier. Met het oog op de toekomst is er zowel bij HR als tijdens de ontwikkelgesprekken tussen medewerker en directeur meer aandacht voor onbenut talent dat we in huis hebben. Dat geldt zowel voor ondersteuners die kunnen doorstromen naar de functie van groepsleraar, groepsleraren die kunnen doorstromen als expertleraar of (expert)leraren die in de kweekvijver zitten om schoolleider te kunnen worden. Interne mobiliteit is een speerpunt, evenals het stimuleren van vakgerichte scholing om aan de kwaliteitseisen te kunnen blijven voldoen en om meer persoonlijke ontwikkeling (horizontaal en verticaal) mogelijk te kunnen maken. Er is een steeds nauwere samenwerking tussen HR en de afdeling financiën om de financiële middelen zo goed mogelijk in te zetten. De begrotingsgesprekken worden gevoerd tussen de afdeling financiën en de schoolleiders en ook daar wordt gelet op de juiste inzet van geld. Binnen het MT worden de vier basisprincipes regelmatig doorgenomen, gericht op de juiste mensen, de juiste vaardigheden, de juiste plaats en de juiste kosten. Daar wordt het personeelsbeleid geëvalueerd en gekoppeld aan alle Signumbrede speerpunten.

Banenafspraak

In het werving-en-selectiebeleid hebben we het doelgroepenbeleid specifiek benoemd:

Met het doelgroepenbeleid streeft Signum naar een evenwichtige opbouw van haar personeelsbestand, zowel naar leeftijd als doelgroep. Hierbij onderkent zij dat bepaalde medewerkers op de arbeidsmarkt een achterstandspositie hebben en extra stimulans nodig hebben. Gestreefd wordt naar de situatie waarin het aandeel van personen uit de verschillende doelgroepen binnen de organisatie verhoudingsgewijs overeenkomt met hun aandeel in de regionale beroepsbevolking. Bij gelijke geschiktheid zal bij de selectie de voorkeur uitgaan naar iemand met (zeer) weinig perspectief op de arbeidsmarkt, zoals mensen met een arbeidsbeperking, langdurig werklozen en herintredende ouderen. Daarbij wordt rekening gehouden met kwalificatie- en geschiktheidseisen en het gevoerde formatiebeleid.

In 2024 waren er 5 medewerkers die ook binnen het UWV opgenomen zijn in het doelgroepenregister. Zij werken in totaal 144 uur per week binnen onze stichting. Daarnaast hebben we binnen Signum nog 7 medewerkers die voorheen onder de id-banen vielen. Inmiddels zijn zij regulier in dienst.

Alles bij elkaar komt dit uit op 427,20 uur per week in 2024, waarmee we 82% van de target hebben ingevuld. Voor komend jaar blijven we kijken naar de mogelijkheden om meer mensen te laten instromen.

Werkdrukmiddelen

De besluitvorming over de inzet van de werkdrukmiddelen kwam evenals andere jaren in goed overleg met de teams en de MR’en tot stand. Signum heeft de middelen vooral ingezet voor uitbreiding van de formatie en klassenverkleining. Verder besteden we steeds meer zorg aan de kwaliteit van de schoolgebouwen en de aanwezige hulpmiddelen. Daarnaast wordt iedere twee jaar de quickscan afgenomen. De resultaten worden besproken in het team en met de MR van de school. De maatregelen die scholen individueel nemen ter vermindering van werkdruk worden bij start van het schooljaar met het team besproken en vastgesteld. Dit kunnen bijvoorbeeld afspraken zijn over bereikbaarheid en het mailen buiten bepaalde tijdsblokken.

Verantwoording over de aanwezigheid van de Verklaring omtrent het gedrag^[1]

Aantallen tussen 1 en 5 worden weergegeven als <5.

Wij hebben onze accountant geen opdracht gegeven een controle uit te voeren op de tijdige aanwezigheid van VOG.



Het proces van aanvragen en controleren VOG is verder geautomatiseerd in het onboardingsproces in AFAS. De verbetering in het proces ‘nieuwe medewerkers niet in loondienst’ wordt momenteel gerealiseerd. Dit zal ook in AFAS worden geautomatiseerd, daarnaast wordt het werkproces voor de schoolleiders aangescherpt. Zzp’ers mogen niet op een arrangement worden ingezet voordat er een overeenkomst is getekend en er een geldende VOG is overlegd.

^[1] Op grond van artikel 4, lid 7 en bijlage 6 van de Rjo.

^[2] De VOG is op het moment van indiensttreding niet ouder dan 6 maanden. De VOG van personen belast met tussenschoolse opvang is niet ouder dan 2 maanden.

^[3] Voor het primair onderwijs en het (V)SO zie artikel 3, lid 1, onder a, artikel 3a, lid 1, onder a, artikel 32, lid 2, onder a, sub 1, lid 6, lid 7 en lid 9, artikel 34a en artikel 45 van de WPO, artikel 3, lid 1, onder a, artikel 3a, lid 1, onder a en artikel 32, lid 2, onder a, sub 1, en lid 9, van de WEC: leerkrachten, personen die onderwijsondersteunende werkzaamheden verrichten, (adjunct-)directeuren en personen belast met de tussenschoolse opvang.

Doelen en resultaten

In ons financieel beleid is het fundament gelegd voor onze visie op ons meerjareninvesteringsbeleid. Signum heeft haar financieel beleid vastgelegd in de financiële beleidsnota. Hierin zijn financiële kaders geformuleerd voor een solide financieel beheer. Dit beleid moet borgen dat de structurele lasten duurzaam in evenwicht zijn met de structurele baten.

Ten aanzien van het financieel beleid hebben we de volgende doelen gesteld:

Treasury

Het treasurybeleid van de stichting is risicomijdend en defensief. Daarbij leeft Signum de richtlijnen na uit de regeling ‘Beleggen, Lenen en Derivaten OCW 2016’, die het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft opgesteld (6 juni 2016 met kenmerk WJZ/800938). Signum heeft een treasurystatuut waarin kaders zijn vastgelegd: uitgangspunten, doelstellingen, richtlijnen en limieten. Signum belegt niet in derivaten en heeft geen leningen opgenomen noch uitgezet uit welke hoofde dan ook. Hierdoor heeft Signum geen koersrisico’s en kredietrisico’s. De treasuryfunctie is beperkt en richt zich voornamelijk op geldstroombeheer en de administratieve organisatie omtrent de activiteiten die nodig zijn voor een efficiënt betalingsverkeer. Het treasuryplan maakt deel uit van de jaarlijkse begroting. 

Investeringsbeleid

Het investeringsbeleid van Signum is een logisch uitvloeisel van de visie op vermogen en de meerjarenbegroting. De investeringen in onderwijsleermiddelen, meubels, inventaris en ICT vinden plaats op basis van een meerjareninvesteringsplan dat wordt opgesteld door de afzonderlijke directies van de scholen. De NPO-middelen en subsidie Verbetering basisvaardigheden hebben hierbij geholpen.

De kosten van exploitatie en groot onderhoud van schoolgebouwen groeien significant. Denk aan hogere energielasten en schaarste en dus hogere prijzen voor arbeid en materiaal. Ook het verbeteren van het binnenklimaat en verduurzaming van schoolgebouwen gaat gepaard met hoge investeringen. Daarnaast stijgen ook de kosten van digitaal lesmateriaal, devices en licenties. De trend is dat papieren schoolboeken vervangen worden door digitaal lesmateriaal dat beschikbaar is via computers, laptops, tablets of een digibord. Hier houden we in het meerjareninvesteringsplan rekening mee. De mate waarin schoolbesturen hiervoor compensatie van het Rijk ontvangen, is onzeker. 

Allocatie van middelen

Het bestuurskantoor ontvangt geen rijksbekostiging op basis van het aantal leerlingen en een eventueel aan leerlingen gekoppeld budget. Het budget dat het bestuurskantoor ontvangt bestaat uit een bijdrage vanuit de scholen. De bijdrage bestaat uit een afdracht van de beschikbare middelen. Signum hanteert als uitgangspunt dat zoveel mogelijk middelen ten goede moeten komen aan het primaire proces. Scholen hebben dan ook een grote beleidsruimte. Er zijn echter een aantal zaken die we bekostigen vanuit de centrale organisatie: 

Van onderstaande middelen dragen de scholen 4,25% af voor de financiering van het bestuurskantoor (onderdeel 1) en 16,50% is voor de financiering van de gemeenschappelijke voorzieningen (onderdeel 2 en 3). 

Onderwijsachterstandsmiddelen

Alle onderwijsachterstandsmiddelen die Signum van het Rijk ontvangt gaan, na inhouding van de afdracht (zie allocatie van middelen), rechtstreeks naar de 9 scholen die daarvoor in aanmerking komen. Deze scholen besluiten zelf hoe zij deze middelen het beste kunnen inzetten ten behoeve van het doel waarvoor ze worden verstrekt. Denk aan verkleining van klassen, extra onderwijsondersteunend personeel zoals leraarondersteuners en onderwijsassistenten, of meer personele capaciteit voor gerichte ondersteuning van leerlingen.

Planning-en-controlcyclus

De planning-en-controlcyclus van Signum bestaat uit verschillende onderdelen die samen zorgen voor een goede planning, monitoring en bijsturing van de activiteiten en financiën. De onderdelen van de planning-en-controlcyclus zijn:

Deze cyclus helpt Signum om 'in control' te blijven en tijdig bij te sturen op basis van actuele informatie.

Alle onderdelen van de planning-en-controlcyclus worden ter informatie, voor instemming, ter advies of definitieve besluitvorming voorgelegd en besproken met de betrokken gremia: raad van toezicht, bestuur, managementteam, GMR en regieteam bedrijfsvoering, afgevaardigden van schooldirecteuren. 

De volgende onderdelen uit de continuïteitsparagraaf zijn opgenomen in de verantwoording op het financieel beleid:

• Prognose voor medewerkers en leerlingen en de toelichting daarop, in hoofdstuk 3.1;
• Meerjarenbegroting (staat van baten en lasten en balans in meerjarig perspectief en de toelichting daarop, in hoofdstuk 3.2 en 3.3.

De rapportage van het toezichthoudend orgaan is opgenomen in het verslag intern toezicht.

Rapportage aanwezigheid en werking van het interne risicobeheersings- en controlesysteem

Het bestuur heeft de verantwoordelijkheid voor de opzet en het functioneren van het interne risicobeheersings- en controlesysteem van de organisatie als geheel. Met ons risicobeleid wegen we zorgvuldig af welke risico’s Signum loopt en welke interne beheersmaatregelen, procedures en administratieve organisatie daarbij passen. Jaarlijks worden deze in opdracht van de raad van toezicht getoetst door onze externe accountant. De hieruit voortvloeiende managementletter helpt het bestuur om te reflecteren op de werking van het risicobeheersing- en controlesysteem en deze waar nodig verder te verbeteren. Daarnaast is de risicobeheersing ook geborgd in de planning-en-controlcyclus. Jaarlijks worden door de controller alle fraude- en risicofactoren bottom-up opgehaald en met bestuur, managementteam en raad van toezicht besproken. De belangrijkste risico’s zijn financieel vertaald en opgenomen in het jaarlijkse begrotingsdocument waarbij de visie op het eigen vermogen wordt herzien en Signum inzicht geeft in hoeveel vermogen beschikbaar moet zijn om eventuele calamiteiten op te kunnen vangen. 

In 2024 heeft een algehele update van de frauderisicoanalyse plaatsgevonden. De controller heeft met behulp van standaard onderzoeksvragen met het managementteam de cultuur en risico's van de processen geïnventariseerd. De kansen en risico’s zijn vanuit een meer integraal perspectief (onderwijskwaliteit, HR, communicatie, huisvesting, IT en financieel) beoordeeld. Concreet heeft de herijking als doel om het benodigde vermogen te updaten en vast te stellen of dit voldoende is in relatie tot het beschikbare vermogen. Het risicovermogen is opgebouwd uit twee elementen: een risicoreserve voor kwantificeerbare risico’s en een risicoreserve voor niet kwantificeerbare risico’s. Op grond van de geactualiseerde risicoanalyse en de schattingen van de financiële gevolgen is door het bestuur de hoogte van de benodigde risicoreserve verhoogd naar minimaal € 2 miljoen. De omvang van de geraamde algemene publieke reserve van Signum bedraagt ultimo 2024 €6.6 miljoen en is daarmee hoger dan de benodigde risicoreserve.

Beschrijving van de belangrijkste risico’s en onzekerheden

Risicomanagement is een zich herhalend en continu proces en is onderdeel van de reguliere planning-en-controlcyclus. Minimaal één keer per jaar voert Signum een risicoanalyse uit. Risico’s beheersen is een onderdeel van de besturingsfilosofie van Signum. Daarmee wensen we een cultuur te creëren waarin we enerzijds bewust en proactief omgaan met risico’s die de doelstellingen van de organisatie kunnen bedreigen, anderzijds willen we tijdig kansen zien en ze kunnen benutten. De belangrijkste risico’s staan hieronder benoemd.